อย่างหนึ่ง เราภาวนายุบหนอ-พองหนอ ยุบหนอ-พองหนอพอจิตเคลิ้มลงไป ทำท่าสงบลงไป "สงบหนอ"   จิตมันก็ตื่นพอเผลอๆ ไป  เกิดปีติ  "ปีติหนอ"  จิตมันก็ตื่น   มันก็ไม่เข้าถึงสมาธิตามหลักธรรมชาติสักที

          สมาธิที่เป็นไปตามธรรมชาติจริงๆ นั้น เราไม่ได้แต่งมันหรอก เพียงแต่ว่าเราทำจิตให้มีอารมณ์สิ่งรู้ สติมีสิ่งระลึก เช่น    พุทโธๆๆๆ เป็นต้น  นี่อารมณ์สิ่งรู้ของจิต  สิ่งระลึกของสติ เมื่อเราภาวนาพุทโธไปไม่หยุด จิตมันทิ้งพุทโธปั๊บ มันวูบลงไป นิ่ง สว่าง นั่นคือสมาธิตามธรรมชาติที่มันเกิดขึ้น

           ทางไปของมัน ทางใหญ่มีอยู่ ๒ ทาง

          ทางหนึ่ง มันนิ่ง สว่าง แล้วมันก็ว่างๆๆๆ  ละเอียดไป จนกระทั่งร่างกายตัวตนหาย อันนี้ท่านเรียกว่าสมาธิในฌานสมาบัติ ภาษาบาลีเรียกว่า อารัมมณูปนิชฌาน จิตสงบแล้วรู้ในสิ่งๆ เดียว ความรู้อื่นมันไม่ปรากฏขึ้น

          อีกทางหนึ่ง พอพุทโธๆ ไปพอทิ้งพุทโธปั๊บ นิ่งว่าง สว่าง ประเดี๋ยวความคิดมันก็เกิดผุดๆๆๆ ขึ้นอย่างกับน้ำพุ  อันนี้ท่านเรียกว่า  ลักขณูปนิชฌาน เป็นสมาธิตามแนวทางแห่งอริยมรรค